Prowadzenie działalności w formie spółki cywilnej jest dla niektórych branż obowiązkowe. W innych przypadkach stanowi natomiast dobrowolny wybór przedsiębiorców. Samo ubezpieczenie również nie zawsze jest obowiązkowe, ale w przypadku problemów może okazać się prawdziwym wybawieniem. Jak ubezpieczyć spółkę cywilną, aby ochronić się w razie wystąpienia kłopotów?
Spółka cywilna – ubezpieczenie
Spółka cywilna jest uregulowana na gruncie prawa cywilnego, stanowi bowiem spółkę osobową, a nie handlowa. Każdy ze wspólników ma takie same prawa i obowiązki. Spółka ta nie jest samodzielnym bytem prawnym – to wspólnicy zobowiązują się do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego, który musi być zgodny z polskim prawem.
Z uwagi na powyższe, dyskusyjną pozostawała kwestia ubezpieczenia OC spółki cywilnej. Działalność taka nie jest odrębnym podmiotem prawnym, dlatego nie ma możliwości ubezpieczenia tego tworu. Polisę musi wykupić każdy ze wspólników. Tylko wówczas będzie możliwe skorzystanie z ubezpieczenia w razie potrzeby. Nie wystarczy zatem jedna umowa dla wszystkich udziałowców. Ubezpieczyciele powołują się na ustawę o swobodzie działalności gospodarczej, aby poprzeć własną interpretację.
Ubezpieczenie spółek cywilnych w praktyce
Co w przypadku, gdy ubezpieczenie OC posiada tylko jeden ze wspólników spółki cywilnej? Wówczas tylko w przypadku tego udziałowca zadziała ochrona ubezpieczeniowa. Co z pozostałymi osobami? Będą one odpowiadać swoim własnym majątkiem. Co więcej, nie ma tu również znaczenia kwestia winy. Wspólnicy są bowiem traktowani równorzędnie w tym przypadku, gdyż zgodnie z celem spółki razem dążą do osiągnięcia konkretnego celu gospodarczego. Innymi słowy, za błąd jednego wspólnika odpowiedzialność ponoszą także pozostali udziałowcy spółki cywilnej. W związku z tym ubezpieczyciel może wystąpić z regresem do każdego ze wspólników. Dlatego tak ważne jest, aby każdy członek posiadał swoją indywidualną polisę OC.
Roczny koszt polisy dla jednego wspólnika to zazwyczaj kwota około 200 zł w zależności od wybranego pakietu ubezpieczeniowego. Pieniądze można zaliczyć do kosztów działalności spółki. Warto jednak mieć na uwadze, że nawet niezawiniony błąd wspólnika może skutkować ogromnymi stratami finansowymi, które kwota z polisy może nieco zniwelować. Wówczas koszt ubezpieczenia jawi się jako drobny wydatek mogący niekiedy uchronić wspólników przed bankructwem.
Ubezpieczenie D&O
Ten rodzaj ubezpieczenia dedykuje się spółkom prawa handlowego, np. akcyjnej lub z o.o. Jest to ochrona OC dla osób zarządzających, które co do zasady odpowiadają całym swoim majątkiem, a nie tylko do wysokości wniesionego kapitału. Ubezpieczenie D&O (od angielskich słów Directors & Officers) chroni zatem majtek osobisty zarządzających spółkami, a także ich spadkobierców. Choć w Polsce tego typu ubezpieczenia są oferowane od wielu lat, nie są one tak popularne jak w krajach zachodnich.
Tego typu ubezpieczenia mogą posiadać nie tylko członkowie zarządu czy rady nadzorczej. Polisę może wykupić także główny księgowy, prokurent oraz inne osoby wykonujące w spółce zadania z zakresu nadzoru i zarządu. Również w ich przypadku można rozszerzyć ochronę na spadkobierców.
Polisa D&O to nie tylko zaspokojenie roszczeń odszkodowawczych. W zależności od wybranego pakietu ubezpieczeniowego, środkami z tej polisy pokrywa się kary administracyjne i podatkowe bądź koszty obrony w procesie karnym, administracyjnym lub cywilnym. W tym wypadku kwoty mogą być wypłacane w postaci zaliczek na poczet kosztów obrońcy i kosztów sądowych. Przed podpisaniem konkretnej umowy ubezpieczeniowej warto zapoznać się z jej ogólnymi warunkami. Szczególną uwagę należy zwrócić na sekcję z wyłączeniami odpowiedzialności ubezpieczyciela.
Ochrona spadkobierców sprawia, że małżonkowie i dzieci wspólników nie muszą spłacać z własnego majątku zobowiązań na kwoty sięgające niekiedy nawet milionów złotych. To z kolei uchroni bliskich osób zarządzających spółkami przed koniecznością ogłoszenia upadłości konsumenckiej.